Welk brood is gezond?
Het belangrijkste om te onthouden: laat je niet misleiden. Geloof niet alles wat je hoort of ziet.
Veel cliënten vragen mij hoe het zit met brood. Welk brood is gezond en welk brood niet? En hoe zit het met speltbrood? Is volkorenbrood gezonder? Je leest het in deze blog.
We beginnen met het verschil tussen volkorenbrood en volkorenspeltbrood. Om het verschil te duiden moet je eerst iets weten over de ingrediënten. Ik neem als voorbeeld het brood van de Albert Heijn.
- AH Zaans volkoren heel: Ingrediënten: volkorentarwemeel, water, tarwegluten, bakkersgist, moutmeel (gerst, tarwe) (1).
- AH Stevig Spelt Gesneden: Ingrediënten: water, volkorenSPELTmeel, SPELTbloem, bakkersgist, gepofte SPELT, SPELTvlokken (2).
In dit stevige speltbrood zit zoveel SPELT. Dat moet wel gezond brood zijn, toch?
Helaas het is vooral marketing
Er is geen (volkoren)speltbrood tussen te krijgen, of toch wel…
Wat voor soort brood eet jij? Kies jij een wit of spelt brood? Of ga je toch verstandig voor het volkoren brood?
Volwassenen worden geadviseerd om ten minste 90 gram volkorenbrood of -producten per dag te eten (3). Er wordt geadviseerd om volkorenbrood varianten te kiezen.. Dit volkoren brood heeft een positief effect op je gezondheid. Snelle conclusie: volkorenbrood is gezond (4). Maar wat is ‘volkoren’ dan? Want je hebt nu nog geen vraag op je antwoord.
Om het verschil tussen broodsoorten uit te leggen moeten je eerst weten hoe brood wordt gemaakt.
Brood wordt gemaakt van meel of bloem. Meel en bloem worden gemaakt van granen. Door de graankorrels te malen krijg je meel of bloem. Lees de laatste 3 zinnen nog een keer. Kun je het nog volgen? Oké. Wat is dan het verschil tussen meel en bloem?
- Meel wordt gemaakt van gemalen graankorrels. Tijdens het malen kunnen verschillende delen van de graankorrel worden gebruikt. Het beste is om de hele graankorrel te gebruiken. Want de hele graankorrel bevat: voedingsvezels, vitamines en mineralen. Als het meel gemaakt wordt met hele graankorrels noemen ze dat volkoren. Volkorenmeel is dus gezonder en daarmee dus ook volkorenbrood(5,6,7).
- Bloem is een ander verhaal. Bij bloem worden de gemaalde graankorrels ook nog gezeefd. Hierdoor gaan de voedingsvezels, vitamines en mineralen verloren. Dat maakt bloem minder gezond. Bloem is dan ook wit en wordt dus ook gebruikt om witbrood te maken(5).
De naam volkoren zegt dus het al. VOLkoren brood. Oftewel VOLgranen brood. De term ‘volkoren brood’ betekent dus dat de hele graan is gebruikt om het brood te maken en dus ook meer voedingsstoffen bevat.
Helder? Nu nog blijven onthouden. Een makkelijk ezelsbruggetje voor in de supermarkt:
Van VOLKORENmeel wil ik VEEL & bloem kan ik beter NIET DOEN.
In Nederland is de term ‘volkoren’ bij volkorenbrood en volkorenmeel beschermt. De fabrikant mag alleen ‘VOLKOREN’ op de verpakking zetten als het brood van 100% VOLKORENmeel gemaakt is. Dit geldt niet voor andere producten, zoals crackers, wraps en ontbijtgranen. Als daar gedeeltelijk volkorenmeel in zit, mag de fabrikant ‘volkoren’ al op de verpakking zetten. Kijk op de ingrediëntenlijst hoeveel % volkorenMEEL in het product zit. Hoe meer, hoe beter(3,4,5).
Maar speltbrood was toch juist gezond? Hoe zit dat dan?
Gezond brood kiezen in de supermarkt lijkt onmogelijk
Er zijn verschillende soorten granen waar het meel voor brood van gemaakt wordt: Tarwe, spelt, haver en rogge.
Welk graan je kiest, maakt weinig uit. Het gaat erom of het graan volkoren gemalen is(5).
Wil jij een gezond brood kopen? Kijk of er ‘VOLKOREN’ op de verpakking staat. Of kijk naar de ingrediëntenlijst. Als er VOLKOREN…meel vooraan staat, is het een gezond brood. Zo makkelijk kan het zijn. Welk meel maakt dan niet uit.
Scroll even terug naar de ingrediënten van het Zaanse brood en van het Speltbrood hierboven en kijk naar het verschil in voedingswaarde hieronder.
Vertellen wat de verwarring veroorzaakt met bronnen en verschil tonen in nutriënten per product. Zoals:
AH Zaanse brood bevat 6,5 gram voedingsvezels per 100 gram rijst (1).
AH Spelt brood bevat 4,0 gram vezels per 100 gram rijst (2).
Spelt is dus niet direct gezonder als het speltbloem is. Extra checken is dus nooit verkeerd. Vergelijk gerust de broden in de supermarkt. Neem er eens de tijd voor en kies dan de gezondste optie.
Hoe de voedselindustrie volkoren verwarring veroorzaakt
Tot zover een helder verhaal. Maar, die sneaky basterds van de voedingsindustrie zijn slim. Zij hebben de term ‘volkorenbloem’ in het leven geroepen. WT**** is dat nu weer?
De term volkorenbloem zie je misschien niet zo snel bij brood terugkomen, maar wel bij producten als wraps of pitabrood. Hier heb ik een overzicht van 3 producten en de vergelijking met ingrediënten en vezels.
- Normaal PITAbroodje (8): 5 stuks (400 gram) = 80 gram per stuk. ALLEEN TARWEBLOEM = 2,4 gram vezels & 183 kcal
- Pita SPELTbrood (9): 5 stuks (400 gram) = 80 gram per stuk. ALLEEN SPELTBLOEM! = 2 gram vezels per broodje en 196 kcal
- Volkoren PITAbroodje (10): 4 stuks (300 gram) = 75 gram per stuk. = 168 kcal & 6,5 gram vezels à VOLKOREN TARWE BLOEM!
LET OP!
Een grappige conclusie die we allereerst kunnen trekken is dit: het SPELTPITA brood is nog ongezonder dan een normale pitabroodje. Het bevat meer energie en minder vezels. Best grappig toch…
Andere conclusies die we kunnen trekken is dat ze sjoemelen met de naam volkoren bij het volkoren pitabrood. Ingrediënten in dit pitabrood zijn: volkoren (tarwe)bloem (gluten), water, gist, zout, dextrose (10).
Volkorenbloem bestaat niet. Het is een verzonnen woord, waarbij 2 woorden worden gecombineerd die elkaar in hun letterlijke betekenis tegenspreken. Een woord met een knipoog dus. En als pesterijtje bedoeld. Met volkorenbloem doelen ze op meel dat als volkorenmeel wordt verkocht, maar wat meer lijkt op bloem waaraan vezels toegevoegd zijn om het een volkoren karakter te geven. Laat je dus niet misleiden.
Moraal van het verhaal. Blijf altijd opletten en lees de verpakkingen. Kijk naar de ingrediënten en kijk naar de energiewaarden en vergelijk producten. Heb je hulp nodig bij het maken van de juiste keuzes? Neem dan contact met me op. Lees ook onze andere blogs:
Wil je meer weten over hoe je gezond kunt afvallen en lekker kan blijven eten?
Meld je aan voor onze online training om binnen 5 dagen de knop om te zetten en grip te krijgen op je gewicht en zelfvertrouwen.
Leer in onze 5 daagse hoe je weg blijft van schuldgevoel en zonder verboden producten kunt afvallen
Bronnen volgens APA-richtlijnen vermelden
1. AH (2019). Zaans Volkoren Heel. Geraadpleegd op 09 december 2019, van https://www.ah.nl/producten/product/wi48711/ah-zaans-volkoren-heel
2. AH (2019). Stevig Spelt Gesneden. Geraadpleegd op 09 december 2019, van https://www.ah.nl/producten/product/wi230798/ah-stevig-spelt-gesneden
3. Gezondheidsraad (2015). Advies in het kort. Geraadpleegd op 12 oktober 2017, van https://www.gezondheidsraad.nl/sites/default/files/advies_in_kort_rgv2015.pdf
4. Gezondheidsraad (2015). Granen en graanproducten. Geraadpleegd op 12 oktober 2017, van https://www.gezondheidsraad.nl/sites/default/files/a1511_granen_en_graanproducten_0.pdf
5. Blommestein, I. Eijndhoven, A. van, Mil, J. van. (2008). Granen. Lansbergen, T. (Red.) Kook ook. (pp. 262-265). Wormer: Ingers BV.
6. Berkenpas, M. Smit, L. Verweijen, G. Klamer, J. (2016). Wat is het gezondste graan: spelt, tarwe of haver? Eet als een expert. (pp. 21) Utrecht/Antwerpen: Kosmos Uitgevers.
7. Berkenpas, M. Smit, L. Verweijen, G. Klamer, J. (2016). Waarom brood een stuk gezonder is dan de goeroes je voorhouden. Eet als een expert. (pp 64) Utrecht/Antwerpen: Kosmos Uitgevers.
8. AH (2019). Pitabroodje groot. Geraadpleegd op 09 december 2019, van https://www.ah.nl/producten/product/wi221857/ah-pitabroodje-groot
9. AH (2019). Pita spelt. Geraadpleegd op 09 december 2019, van https://www.ah.nl/producten/product/wi239366/ah-pita-spelt
10. AH (2019). Voorgebakken Volkoren Pitabrood. Geraadpleegd op 09 december 2019, van https://www.ah.nl/producten/product/wi398379/pita-original-voorgebakken-volkoren-pitabrood
